Creative Commons-licentie als een oplossing voor de rechtenproblematiek

Hoe werken de Creative Commons-licenties? Bij het kiezen van een licentie beantwoordt een Creative Commons-licentiegever de volgende vragen:

1. Wil ik dat bij elk gebruik van mijn werk mijn naam wordt vermeld?
2. Mogen anderen mijn werk aanpassen?
3. Mogen anderen commercieel gebruik maken van mijn werk?
4. Als het werk aangepast mag worden, moet het dan onder dezelfde voorwaarden beschikbaar gemaakt worden? Dit is het principe van ‘GelijkDelen’ en helpt om open content te laten groeien. GelijkDelen is geïnspireerd op de GNU General Public License, die vaak in open source softwareprojecten wordt gebruikt.

De antwoorden op de vragen geven de maker inzicht onder welke voorwaarden zijn werk gebruikt kan worden.

Welke licenties bestaan er?

Naamsvermelding - CC BY

Deze licentie staat anderen toe om:

• het werk te delen — te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
• het werk te bewerken — te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
• voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden

en dat onder de volgende voorwaarde:

• Naamsvermelding — De gebruiker dient de maker van het werk te vermelden, een link naar de licentie te plaatsen en aan te geven of het werk veranderd is.

Dit is de meest vrije licentie. Ze is aangeraden om maximale verspreiding en gebruik van gelicenseerd materiaal te stimuleren.

Naamsvermelding-GelijkDelen - CC BY-SA

Deze licentie staat anderen toe om:

• het werk voor alle doeleinden (inclusief commerciële) te delen — te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
• het werk te bewerken — te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken

en dat onder de volgende voorwaarden:

• Naamsvermelding — De gebruiker dient de maker van het werk te vermelden, een link naar de licentie te plaatsen en aan te geven of het werk veranderd is. Je mag dat op redelijke wijze doen, maar niet zodanig dat de indruk gewekt wordt dat de licentiegever instemt met je werk of je gebruik van het werk.
• GelijkDelen — Als je het werk hebt geremixt, veranderd, of op het werk hebt voortgebouwd, moet je het veranderde materiaal verspreiden onder dezelfde licentie als het originele werk.

Deze licentie wordt vaak vergeleken met de ‘copyleft’ vrije en open source software licenties. Alle afgeleide werken mogen ook voor commerciële doeleinden gebruikt worden. Deze licentie wordt gebruikt door Wikipedia en is aangeraden voor alle materialen die voordeel hebben bij integratie binnen Wikipedia of soortgelijke projecten.

Let wel: Dat het werk onder identieke voorwaarden moet worden verspreid, verhindert niet dat het volledige product waarin het werk wordt gebruikt onder dezelfde licentie moet vallen. Bijvooreeld: wanneer foto’s onder CC BY-SA worden verspreid, dan kan de pers (zoals een krant) deze foto’s gebruiken op voorwaarde dat ze (i) bij de publicatie van de foto de naam van de fotograaf vermeldt en (ii) aan het lezerspubliek meldt dat deze foto vrijelijk verder kan worden gebruikt onder de voorwaarden van een CC BY-SA licentie. Dit kan door onder deze foto ‘NAAM + CC BY-SA’ te vermelden. Het auteursrecht van de uitgever van de krant reikt dan niet tot de foto’s in kwestie.^[1]

Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken - CC BY-ND

Deze licentie staat anderen toe om:

• het werk te delen — te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden

en dat onder de volgende voorwaarden:

• Naamsvermelding — De gebruiker dient de maker van het werk te vermelden, een link naar de licentie te plaatsen en aan te geven of het werk veranderd is. Je mag dat op redelijke wijze doen, maar niet zodanig dat de indruk gewekt wordt dat de licentiegever instemt met je werk of je gebruik van het werk.
• GeenAfgeleideWerken — Je mag het veranderde materiaal niet verspreiden als je het werk hebt geremixt, veranderd, of op het werk hebt voortgebouwd.

Naamsvermelding-NietCommercieel - CC BY-NC

Deze licentie staat anderen toe om:

• het werk te delen — te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
• het werk te bewerken — te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken

en dat onder de volgende voorwaarden:

• Naamsvermelding — De gebruiker dient de maker van het werk te vermelden, een link naar de licentie te plaatsen en aan te geven of het werk veranderd is. Je mag dat op redelijke wijze doen, maar niet zodanig dat de indruk gewekt wordt dat de licentiegever instemt met je werk of je gebruik van het werk.
• NietCommercieel — Je mag het werk niet gebruiken voor commerciële doeleinden.

Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen - CC BY-NC-SA

Deze licentie staat anderen toe om:

• het werk te delen — te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
• het werk te bewerken — te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken

en dat onder de volgende voorwaarden:

• Naamsvermelding — De gebruiker dient de maker van het werk te vermelden, een link naar de licentie te plaatsen en aan te geven of het werk veranderd is. Je mag dat op redelijke wijze doen, maar niet zodanig dat de indruk gewekt wordt dat de licentiegever instemt met je werk of je gebruik van het werk.
• NietCommercieel — Je mag het werk niet gebruiken voor commerciële doeleinden.
• GelijkDelen — Als je het werk hebt geremixt, veranderd, of op het werk hebt voortgebouwd, moet je het veranderde materiaal verspreiden onder dezelfde licentie als het originele werk.

Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken - CC BY-NC-ND

Deze licentie staat anderen toe om:

• het werk te delen — te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat

en dat onder de volgende voorwaarden:

• Naamsvermelding — De gebruiker dient de maker van het werk te vermelden, een link naar de licentie te plaatsen en aan te geven of het werk veranderd is. Je mag dat op redelijke wijze doen, maar niet zodanig dat de indruk gewekt wordt dat de licentiegever instemt met je werk of je gebruik van het werk.
• NietCommercieel — Je mag het werk niet gebruiken voor commerciële doeleinden.
• GeenAfgeleideWerken — Je mag het veranderde materiaal niet verspreiden als je het werk hebt geremixt, veranderd, of op het werk hebt voortgebouwd.

Deze licentie is de meest restrictieve van de zes licenties.

Bronnen en referenties

• Uitleg bij de Creative Commons-licenties

Auteurs: Sanne Van Bellingen (PACKED vzw), Bart Magnus (meemoo)