Best practices voor de archivering van sociale media in Vlaanderen en Brussel
Welke bronnen zullen toekomstige wetenschappers bij onderzoek naar onze tijd raadplegen? Sociale media zijn niet meer weg te denken in het antwoord op deze vraag. Toch worden ze nog weinig gearchiveerd, vooral omdat er over het archiveren van zulke - bij uitstek vluchtige - content weinig kennis is.
Meemoo lanceerde in 2020 een bevraging naar de archivering van content rond de coronacrisis op websites en sociale media. In 2021 wordt een stap verder gezet door in een project samen met diverse partners verder expertise op te bouwen rond het capteren en archiveren van individuele social media accounts.
Uitdaging
De expertise over de archivering van sociale media is vandaag beperkt, zowel bij archiefinstellingen als bij meemoo zelf. Sociale media worden nochtans steeds vaker gebruikt om audiovisueel materiaal te delen. Bij de primaire content wordt op socialemediaplatformen vooral tekstuele context gecreëerd, die op zijn beurt een nieuwe vorm van digitaal geboren erfgoed vormt.
Een tweetal jaar geleden was dezelfde vaststelling over websites het vertrekpunt voor het PROMISE-project rond website-archivering (2017-2019), en nu loopt het BESOCIAL-project. Onze grote nationale instellingen zoals Rijksarchief en Koninklijke Bibliotheek zijn de aangewezen spelers om hier samen met universiteiten strategieën en praktijken rond te ontwikkelen.
De rol van de erfgoedsector
Voor de Vlaamse en Brusselse cultureelerfgoedsector is meemoo goed geplaatst om in samenwerking met archiefinstellingen kennis rond dit thema samen te brengen en te delen, en zo de deskundigheid in de gehele sector mee te verhogen. KADOC-KU Leuven betrok als aanvrager van de projectsubsidie nog een dertiental andere partners bij het project, waaronder vier TRACKS-partnerorganisaties.
Aanpak
Afbakening
De uitdagingen op technisch en juridisch vlak zijn complex en er is weinig praktijkervaring in België. Daarom kozen we in dit project om enkel een selectie van de meest gebruikte kanalen te onderzoeken, in het bijzonder Facebook, Instagram en Twitter. De resultaten zullen een basis vormen voor uitbreiding naar andere kanalen in de toekomst.
Pilootprojecten
Het project wordt uitgewerkt aan de hand van concrete use cases. Op basis van de noden van verschillende doelgroepen worden de data van een selectie van sociale mediakanalen gecapteerd, gearchiveerd en uiteindelijk ter beschikking gesteld in de verschillende fasen van het project. We selecteerden elf uiteenlopende pilootprojecten om een zo groot mogelijke variatie aan noden te vatten en ervoor te zorgen dat de resultaten van het project relevant zijn voor een zo groot mogelijke groep van actoren. Naast de partners in de pilootprojecten worden ook partners met bijkomende expertise betrokken in een klankbordgroep van het project, met name Algemeen Rijksarchief, KBR en UGent.
Workflows
In de pilootprojecten ontwikkelen we workflows. Een workflow is een protocol met een beschrijving van:
- de achtereenvolgende stappen waarmee een bepaald proces wordt uitgevoerd (bv. captatie, ingest of preservering);
- welke tools en systemen daarbij gebruikt worden;
- welke actoren een taak of verantwoordelijkheid hebben in de workflow.
Meer info over de workflows en de meest actuele informatie over dit project vind je op de projectpagina op de website van meemoo. De voor de kunstensector relevante goede praktijken die uit dit project voortkomen zullen ook worden gedocumenteerd op de TRACKS-website.
Partners
- KADOC-KU Leuven (coördinator van het project, samen met meemoo);
- KBR (expert bibliotheek, en partner in het onderzoeksproject BESOCIAL);
- Algemeen Rijksarchief (expert publiek archief, en partner in het onderzoeksproject BESOCIAL);
- UGent (expert digital humanities, en partner in het onderzoeksproject BESOCIAL);
- Centrum Kunstarchieven Vlaanderen / M HKA (contentprovider);
- partners Overleg Landelijke Archieven Vlaanderen (contentproviders):
- ADVN;
- Amsab-ISG;
- AMVB;
- CAVA;
- Letterenhuis;
- Liberas;
- VAi;
- Instituut voor Mediastudies KU Leuven (IMS) (contentprovider en expert digital humanities).
